NGHỆ THUẬT CÚI CHÀO O-JIGI

I. Ba Cấp độ Cơ bản của Cúi chào

Trong cuộc sống hàng ngày và môi trường làm việc tại Nhật Bản, có ba mức độ cúi chào được phân biệt bằng góc độ nghiêng của lưng. Việc lựa chọn góc độ phù hợp phụ thuộc vào đối tượng bạn đang giao tiếp và bối cảnh cụ thể.

1. Eshaku (会釈 - 15 độ): Lời chào nhẹ nhàng

• Góc độ: Khoảng 15 độ (chỉ cần hơi cúi nhẹ phần đầu và cổ).

• Bối cảnh sử dụng: Là kiểu chào hỏi xã giao, không chính thức và thường xuyên nhất.

• Ví dụ:

  • Chào đồng nghiệp cùng cấp, bạn bè.

  • Gặp ai đó trên đường hoặc trong hành lang.

  • Chào khách hàng khi họ bước vào cửa hàng (trước khi giao tiếp chính thức).

• Mục đích: Thể hiện sự nhận biết và lịch sự tối thiểu.

2. Keirei (敬礼 - 30 độ): Sự tôn trọng tiêu chuẩn

• Góc độ: Khoảng 30 độ (lưng cúi thẳng, mắt nhìn xuống đất cách khoảng 1.5 - 2 mét).

• Bối cảnh sử dụng: Là kiểu cúi chào trang trọng, tiêu chuẩn, được dùng rộng rãi nhất trong kinh doanh và giáo dục.

• Ví dụ:

  • Chào giáo viên, người lớn tuổi hơn.

  • Chào hỏi khách hàng hoặc đối tác lần đầu gặp mặt.

  • Chào hỏi sếp hoặc người có địa vị cao hơn.

  • Cảm ơn một cách trang trọng.

• Mục đích: Thể hiện sự tôn trọng, biết ơn và lịch sự chuẩn mực.

3. Saikeirei (最敬礼 - 45-50 độ): Lời chào cao nhất

• Góc độ: Khoảng 45 đến 50 độ (cúi người rất sâu, là mức độ trang trọng nhất).

• Bối cảnh sử dụng: Dành cho những tình huống đặc biệt trang trọng hoặc nghiêm túc.

• Ví dụ:

  • Xin lỗi một cách sâu sắc (thể hiện sự hối lỗi tột cùng).

  • Cảm ơn một cách chân thành vì một sự giúp đỡ lớn.

  • Chào đón hoặc tiễn biệt người có địa vị rất cao (ví dụ: hiệu trưởng, chính khách).

  • Khi cầu nguyện tại đền thờ, miếu.

• Mục đích: Thể hiện sự kính trọng tuyệt đối, lòng biết ơn sâu sắc, hoặc sự hối lỗi nghiêm túc.

II. Kỹ thuật "Cúi chào Hoàn hảo" (3 Yếu tố Cốt lõi)

Cúi chào không chỉ là gập người mà còn là một quy trình cần sự đồng bộ của cơ thể để thể hiện sự chân thành.

1. Tư thế Đứng (Chuẩn bị)

• Chân và Lưng: Đứng thẳng, hai gót chân khép lại (đối với nữ) hoặc hai chân đứng thẳng song song (đối với nam). Lưng phải luôn thẳng như một tấm ván.

• Tay:

  • Nữ giới: Hai tay đan nhẹ và đặt ở phía trước người (vị trí giữa hoặc dưới thắt lưng), hoặc áp sát vào mặt trước của đùi.

  • Nam giới: Hai tay thả lỏng tự nhiên, áp sát vào hai bên đùi.

2. Hành động Cúi chào (Thực hiện)

• Hít vào và Cúi: Bắt đầu cúi chào khi đang hít vào. Gập người từ hông, giữ lưng và cổ thẳng tuyệt đối. Không được gật đầu.

• Giữ Nguyên: Giữ tư thế cúi khoảng 1 đến 2 giây (tùy thuộc vào độ trang trọng).

3. Hành động Ngẩng lên (Hoàn tất)

• Thở ra và Ngẩng: Ngẩng người lên trong khi thở ra và trở về tư thế đứng thẳng.

• Ánh mắt: Sau khi ngẩng lên, hãy nhìn thẳng vào mắt đối phương (nếu phù hợp) và mỉm cười nhẹ.

III. Quy tắc "Sau Sắc" trong O-jigi

Có những chi tiết nhỏ nhưng lại tạo nên sự khác biệt lớn giữa người bản xứ và người nước ngoài khi thực hiện O-jigi.

1. Quy tắc Saki-jigi (先お辞儀 - Cúi trước)

Trong công việc, người cấp dưới hoặc người nhỏ tuổi hơn phải bắt đầu cúi chào trước và ngẩng đầu sau người cấp trên hoặc khách hàng. Hành động cúi xuống sâu và ngẩng lên chậm hơn thể hiện sự tôn trọng tối đa.

• Sai: Cúi chào sau hoặc ngẩng lên trước đối phương.

• Đúng: Bắt đầu trước, kết thúc sau.

2. Cúi chào và Lời nói

Trong văn hóa Nhật, lời nói và hành động thường được tách biệt một chút:

• Nói trước, Cúi sau: Bạn nên nói lời chào ("Ohayō gozaimasu," "Arigatō gozaimasu") trong khi vẫn đang đứng thẳng, sau đó mới thực hiện hành động cúi chào.

• Tránh nói khi đang cúi: Việc nói trong khi đang gập người bị coi là thiếu tôn trọng hoặc vội vàng.

3. Cúi chào khi ngồi

Khi ngồi trên sàn tatami (seiza) hoặc ở bàn làm việc, bạn cần thực hiện kiểu chào Zarei (座礼). Tùy thuộc vào độ trang trọng, bạn sẽ đặt hai tay xuống sàn thành hình tam giác và cúi thấp đầu sát sàn nhà. Điều này thường thấy trong các buổi lễ trà đạo, phỏng vấn chính thức hoặc gặp mặt truyền thống.

IV. Lời khuyên cho Du học sinh

1. Luyện tập Thường xuyên: Luyện tập trước gương để đảm bảo lưng luôn thẳng. Khi mới sang, bạn nên tập trung vào mức Keirei (30 độ) vì nó được sử dụng nhiều nhất.

2. Đừng quá căng thẳng: Người Nhật hiểu rằng người nước ngoài có thể chưa quen. Nếu bạn không chắc chắn, hãy chọn mức Keirei (30 độ). Quan trọng nhất là sự chân thành và tôn trọng thể hiện qua ánh mắt và thái độ.

3. Quan sát: Hãy quan sát cách giáo viên, nhân viên cửa hàng, và bạn bè người Nhật cúi chào. Bối cảnh sẽ dạy bạn góc độ chính xác.

O-jigi là chiếc chìa khóa đầu tiên mở ra cánh cửa giao tiếp và tạo ấn tượng tốt đẹp trong văn hóa Nhật Bản. Hãy làm chủ nghệ thuật này để hành trình du học của bạn trở nên suôn sẻ và ý nghĩa hơn!